Kumpaslarla (Calipers) İlgili Genel Bilgiler

Kumpas (Calipers) Nedir?

 Kumpas, üzerindeki çeneleri, kılıç kısmı, bölüntüleri (taksimatları) sayesinde bir cismi ölçmeye yarayan hassas ölçüm aletidir. Kumpas ile dış ölçü, iç ölçü, derinlik, parçaların et kalınlığı, kama kanalları, segman kanalları, çap vb. ölçümler yapılabilir. Cetvel ve Verniyer’ den (Sürgü’ den) meydana gelir. Kılıç kısmı ile derinlik ölçülür.

                       

Kumpaslar verniyer üzerindeki eşit bölüntüleri sayesinde hassasiyetleri belirlenir. Ölçeceğimiz hassasiyete göre de kumpas seçeriz bu hassasiyetler 0,10 mm (1/10 luk kumpas) 0,05 mm (1/20 lik kumpas), 0,02 mm (1/50 lik kumpas), 0,01mm (1/100 lük kumpas) gibi çeşitli şekillerde üretilirler(verniyerde ki bölüntülere göre). 1/100 lük yani 0,01 mm hassasiyetteki kumpaslar diğerlerine göre daha hassas ölçüm yaparlar. Burada önemli olan “Tolerans Aralığıdır” yani 0.02 mm hassasiyet gerektiren yerde 1/20 lik veya 1/10 luk kumpas kullanamayız. Kumpas’da ölçü, cetvel üzerindeki çizgiler ile verniyer (sürgü) üzerindeki çizgilerin (taksimat) çakışması ile elde edilir. Yani İlk önce verniyer üzerindeki 0 (sıfır) noktası cetvelde hangi rakam üzerinde veya rakamlar arasında duruyor buna bakmalı sonra verniyer üzerindeki hangi çizgi (taksimat) cetvel üzerindeki çizgiyle çakışıyor bunu gözlemlemek gerekmektedir.

Kumpasın üst taksimatları (bölüntüleri) inç (parmak) olarak ölçüm için, alt kısımdaki taksimatları ise metrik ölçüm içindir. Makinacılıkta ölçüm alınırken cm (santimetre) değil mm (milimetre) olarak değerler alınır.

 

 

Kumpaslar kullanıldıkça yıpranırlar ve belli aralıklarda diğer ölçüm aletlerinde olduğu gibi kalibre edilmeleri gerekir ki doğru ölçümler elde edilsin. Sabit kısım ile hareketli kısımlar arasında çok fazla boşluk olmaması gerekmektedir. Kumpasları nemden, korozyondan, pislikten, sıcaklıktan, soğuktan, ezilmelerden, çarpmalardan korumak gerekmektedir. Sıcak ölçüm yapılan yerlerde genleşmeden dolayı hassasiyetin değişebileceği unutulmamalıdır. Kendi özel kılıfında veya kutusunda muhafaza edilmeli ve taşınmalıdır.

Kumpaslar ile; plakaları, boruları, civataları, dişleri, diş adımlarını, civata anahtar ağızlarını,cıvata diş üstü çaplarını,uzunluğunu, rulman iç çapını, dış çapını, genişliğini vs… daha birçok yerde ölçüm yapabilmekteyiz.

 

 

 

Kumpas çeşitleri:

1)    Metrik sistem kumpasları

2)    İnç (parmak) ölçü sistemi kumpasları

3)    Derinlik Kumpasları

4)    İç ve dış çap kanal kumpasları

5)    Saatli kumpaslar

6)    Digital kumpaslar

7)    Merkez ölçüm kumpasları

8)    Uzun çeneli kumpaslar

9)    Modül kumpasları

ve diğerleri…

 

1.ve 2. Metrik ve İnç olarak ölçebilen kumpaslar

 

3. Derinlik kumpasları

 

 

4. İç ve dış çap çap kanal kumpasları

 

5. Saatli kumpas

 

6. Digital kumpaslar

 

 

7. Merkez ölçüm kumpasları

 

 

8. Uzun çeneli kumpaslar

 

9. Modül kumpasları

 

 

KUMPAS OKUMA İLE İLGİLİ ÖRNEKLER:

1) 1/20 lik kumpas (0,05 mm hassasiyet) (Verniyer’ deki her bölüntü arası 0,05 mm)

 

 

2) 1/50 lik kumpas (0,02 mm hassasiyet) (Verniyer’deki her bölüntü arası 0,02 mm)

ÖLÇÜM: 28,62 mm

 

Rev2

 

Tags: 1/10 luk kumpas, kumpas, kumpas çeşitleri, kumpas ile ölçüm, kumpas nedir, kumpas okuma, kumpaslarla ilgili genel bilgiler

Category: Teknik Bilgiler