Dübel nedir? Hangi Dübel Nerede Kullanılır?

 

Dübel (Anchors) Nedir?

Dübel, bir malzemeyi, aparatı, makineyi, profili, dolabı, çelik konstrüksiyonu, panoyu vs. birçok ürünü bir yere sabitlemeye yarayan bir bağlantı parçasıdır.

Dübeller mukavemetine göre, kullanım yerine göre çeşitlilik göstermektedir. Sabitleme işi: zemine, tavana, duvara, alçıpana vs. olabilir. Dübel için delinen delik mutlaka fırça veya delik içerisine hava verilerek temizlenmeli ve dübelin çap ve uzunluğuna göre uygun matkap ucu ve delme derinliği seçilmelidir. Dübeller, betonda, tuğlada, çatlaklı veya çatlaksız zeminde, ahşapta, levha yapı malzemelerinde, duvarda, alçıpanda vs… kullanılabilmektedir. Üzerlerinde bulunan parçalar ile delik içerisinde genleşerek deliğe tutunma sağlayan ve sürtünme kuvveti ile dönmeyi zorlaştıran, üzerindeki kovanlarla oynamayı önlenen bir ankrajlama malzemesidir.

KLİPSLİ DUBEL MONTAJ YÖNTEMİ

 ÇAKMA DUBEL MONTAJ YÖNTEMİ

KİMYASAL DUBEL MONTAJ YÖNTEMİ

Dübelleri mukavemet sınıflarına göre uygulamalıyız yani sabitleme yapılacak (ankrajı yapılacak) malzeme/parçaya göre seçimi yapmalıyız. Ankrajı yapılacak sistemin çalışma ortamı, çalışma gücü kullanacağımız dübelin çeşitliliğini belirlemektedir. Uygulama yerine göre dübel seçimi yapmalıyız, beton çatlaklı mı çatlaksız mı? Aralık fazlamı az mı? Tuğla vb. malzemeye mi sabitleme yapacağız? Titreşim var mı? Sıcaklık durumu nedir? Taşıma veya zorlanma yükü ne olmalıdır? Uygulama yapılacak yerin rutubet durumu nedir (korozyon)? Fiili yükleme ne kadardır? Kuvvet hangi yönde etki etmektedir? gibi soruların cevaplarını aldıktan sonra dübel çeşidini belirlemeliyiz. Önemli olan uygun yere uygun dübeli seçerek hem performansı sağlamalı hemde fiyat konusunda en uygununu kullanarak maliyeti olması gereken seviyede tutmalıyız. Dübelin yerine montajında delinen deliğin mutlaka temizlenmesi gerekmektedir çünkü dübelin tutunma yüzeyleri delik içerisinde yeterli sabitlemeyi yapamaz ve dübel yerinden oynar (yük taşıma değeri düşer).

Dübel yeri için delinecek deliğin delme yöntemi farklılık arz etmektedir yani delik delinecek yer; tuğla veya düşük dayanıklı malzemeler ise darbesiz delme işlemi, içeriği yoğun malzemelerde darbeli delme işlemi, içeriği yoğun ve dolu malzemelerde kırıcı-delici ile delme işlemi, sık donatılarda ve büyük çaplı delme işlemlerinde elmas uçlu uçlarla delme işlemi gerçekleştirilmelidir.

Aşırı zorlanmada veya yanlış montajda Dübel’de bazı kırılma durumları ortaya çıkabilir bunlar: ankrajı yapılan zeminin kırılması, yapı elemanının kırılması, dübelin sıyrılması ve dübelin kopmasıdır. Dübeller korozyona karşı 5µm-10µm arasında galvaniz ile kaplanırlar veya paslanmaz çelik dübeller, özel alaşımlı dübeller de kullanılabilir. Yüklerin ankrajlanması ya durağan yada dinamik olarak yapılmaktadır, yapı denetim onayları genellikle durağana göre verilmekle birlikte, asansör, vinç rayları, yürüyen mekanizmalarda, endüstriyel robotlarda, hareketli bantlarda, titreşime maruz kalan yerlerde dinamik yükleme ön plana çıkmaktadır. Betonlarda C20/25 kalitesi basma mukavemetinin 25N/mm² olduğunu göstermektedir. Yeni dökülen betona dübel uygulaması yapılmamalıdır en az 1 haftanın geçmesi beklenmelidir.

Dübelin geçeceği delik çapı belirlenirken şuna dikkat edilmelidir: Dübel Çapı = Matkap Ucu Çapı’ dır, sadece yumuşak malzemelerde matkap ucu çapı dübel çapından 1mm daha küçük seçilebilir. Genel Yapı Denetim Onayında ankrajlamanın önemi çok büyüktür.

 

Dübel Çeşitleri Nelerdir?

1)      Klipsli Dübel

2)      S Tipi Dübel

3)      Ağır Yük Dübeli

4)      Asma Tavan Dübeli

5)      Çakmalı Dübel

6)      Çekmeli Dübel

7)      Civatalı Borulu Dübel

8)      Gömlekli Dübel

9)      Kancalı Dübel

10)   Kasa Dübeli

11)   Kimyasal Dübel

12)   Plastik Dübel

13)   Kanatlı Alçıpan Dübeli

14)   Gaz Beton Dübeli

 

1)      KLIPSLI DÜBEL

Hızlı ve kolay bir şekilde montaj yapılmayı sağlayan pratik bir dübeldir. Klipsli dübelin monte edileceği beton kalitesi en az C20/25 olmalıdır. Matkap çapı ile dübel çapı aynıdır. Somun çevrildiğinde dübel ucunda bulunan halka açılmaya başlar ve delik içerisinde tutunma yaparak yerinde tutunur. Paslanmaya karşı çinko kaplanır (5-8 Mikron). Klipsli dübel beton kalitesi iyi olan yerlerde kullanılır. Asmalı yüklerde dayanımı iyidir. Klipsli dübel orta sınıf yüklerin sabitlenmesinde kullanılmaktadır. Genellikle çatlaksız betonda kullanılırlar bazı çeşitleri çatlaklı betona da uygun olanları vardır.

 

2)      S TİPİ DÜBEL

Civata veya saplama ile kullanılabilir. Bu dübelin çekme mukavemeti yüksektir. Kullanırken cıvata boyuna ve saplamalarda somun ve pul uzunluğu dikkate alınarak kullanılmalıdır. Paslanmalara karşı çinko ile kaplanır.

 

 

 

 

 

3)      AĞIR YÜK DÜBELİ

Bu dübel yüksek mukavemetli olup, güvenli bağlantılarda bu dübel tercih edilir. Altıköşe başlı civata ile kullanılır. Civatanın veya somunun sıkılması ile kovan ucunda bulunan konik parça yukarı doğru ilerleyerek kovanın delik içerisinde tutunmasını sağlar. Montajı çift aşamada yapılır. Dübel deliğe oturtulduktan sonra, civata sabitlenecek parçadan geçirilir ve ileriye ittirilerek ve döndürülerek dübel ucundaki konik parçanın iç kısmındaki vidalı kısma oturması ve bu parçayı yukarı doğru çektirmesi sağlanmalıdır. Bu dübelin bağlantı vidası birden çok sökülebilir ve tekrar sabitlenebilir. Paslanmalara karşı çinko ile kaplanır.

 

4)      ASMA TAVAN DÜBELİ

Bu dübel asma tavanlarda yapısı itibari ile kısa olarak tutunma yapan askı parçası ile akuple edilmiş bir dübeldir.

 

 

 

 

 

 

 

5)      ÇAKMALI (ÇAKMA) DÜBEL

Çakmalı dübel, beton zeminlere montajı yapılır ve emniyetli bir tutunma yaparak üzerindeki konik parça ile homojen bir sabitleme özelliği kazandırır. Çift aşamalı montaj yapılır yani montajında ilk önce dübel deliğe çakılır sonra cıvata ile çevrilerek kovanın delik içerisindeki çepere tutunması sağlanır. Açılma koniği çakma aletiyle içeri sürülmesi aşamasında kovan açılır ve çepere sıkışır. Boru tesisatlarında, havalandırma tesisatlarında, Izgaralar, kablo tavaları, asma tavanlarda kullanılır. Yüzeyle aynı düzlemde olan ankraj, yapı parçasının birden çok defa sökülüp sabitlenmesini sağlar. Yerleştirme derinliği düşük olan yerlerde rahatlıkla kullanılabilir. Minimum delik derinliği dübel kovanı uzunluğundan 3-5 mm fazla olmalıdır.

 

6)      ÇEKMELİ DÜBEL

Civata veya saplama ile kullanılabilir. Deliğe oturtulduğunda üzerindeki yarık kısımlarından dolayı ayrılarak tutunma yapan ve dönmeyen, çekme mukavemeti yüksek bir dübeldir. Kullanırken civata boyuna ve saplamalarda somun ve pul uzunluğu dikkate alınarak kullanılmalıdır.

 

 

 

 

 

 

7)      CİVATALI BORULU DÜBEL

Beton kalitesi düşük olan yerlerde bu dübel tercih edilir. Üzerindeki kovanı borudan imal edilmiştir. Paslanmalara karşı çinko ile kaplanır.

 

 

 

 

 

 

8)      GÖMLEKLİ DÜBEL

Düşük kalitedeki betonlarda ve orta yüklerde kullanılır. Kısa deliklerde ve titreşimli alanlarda rahatlıkla kullanılabilen bir dübeldir. Beton ve dolgu şeklindeki duvarlara montajı yapılmak istenen tespit elemanı için kullanılır.

 

 

 

 

 

 

 

9)      KANCALI DÜBEL

Kısa deliklerde ve düşük yüklerde kullanılabilen bu dübelin uç kısmı kanca şeklindedir. Titreşimli alanlarda kullanılabilir.

 

 

 

 

 

 

10 ) KASA DÜBELİ

Pencerelerde ve kapılarda kasaların duvara sabitlenmesinde kullanılan bir dübeldir. Yanal güçlerde mukavemeti yüksektir. Kullanım yerleri: Beton, delikli tuğla ve boşluklu yerlerdir.

 

 

 

 

 

 

11)   KİMYASAL DÜBEL

Mukavemeti yüksek istenen yerlerde, titreşimli, sulu çalışma alanlarında, ani yüklere dayanıklı bir dübeldir. Kimyasal dübeller cam kapsülde veya plastik folya da bulunabilir. Bu dübellerin son kullanma tarihlerine dikkat edilmelidir son kullanma tarihleri geçmiş olan kimyasal dübeller gerekli randımanı vermeyeceği gibi sabitlemesi gereken parçayı tutamayacağından bazı tehlikelere de yol açabilmektedir. Kimyasal dübelin uygulanacağı yerin sıcaklık değerleri önem arz etmektedir yani bir kimyasal dübel -5 / +40 C° sıcaklık aralığında çalışma değerine sahipse bu değerler içerisinde kullanılması gerekmektedir. Bu dübelleri kullanmadan önce üretici firmanın teknik değerlerine göre uygulamayı seçmeliyiz yani delik çapından, delik derinliğine, nerelere kullanılabileceğinden, montaj sıcaklığına kadar birçok değeri göz önünde bulundurarak uygulamayı yapmalıyız. Cam tüplü kimyasal dübeller iç içe geçmiş iki cam tüpten oluşmaktadır bunların birinde reçine diğerinde ise sertleştirici bulunmaktadır. Betona çakılırken bu cam tüpler kırılarak birbirine karışır ve delik içerisinde kimyasal dubel rotunun sabitlenmesi yapılır. Montajı esnasında birden fazla cam tüp delik içerisine yerleştirilerek daha büyük deliklerde uygulama yapılabilir (Kimyasal dubelin konulacağı deliğin çok temiz olması gerekmektedir).

 

12)   PLASTİK DÜBEL

Her türlü ana malzemeye uygulanan, ucuz bir dübeldir. Dübel ölçüsüne göre vida ve matkap ucu kullanılmalıdır.

 

 

 

 

 

 

 

13)   KANATLI ALÇIPAN DÜBELİ

Hafif parçaların alçıpan ve boşluklu malzemelere sabitlenmesinde kullanılan bir dübel çeşididir. Özel kanat yapısı itibari ile güvenli bir bağlantı sağlar. Uygun boyda ağaç vidası ile yerine sabitlenir.

 

 

 

 

 

 

 

14)   GAZ BETON DÜBELİ

Gaz beton yüzeyler için kullanılan plastik dübellerdir. Spiral formludur, ısı yalıtım malzemelerinin gaz beton yüzeylerinde uygulanması için kullanılır. Dış cephe ısı yalıtımlarının ısı yalıtım malzemelerine bağlanmasında kullanılır.

 

 

 

 

 

 

Tags: çakma dübel, çekme dübel, dübel, dübel çeşitleri, dübel nedir, gömlekli dübel, hangi dubel nerede kullanılır, klipsli dübel

Category: Teknik Bilgiler